Η ουσία είναι μία και ο ...μπακλαβάς γωνία

 

Η ''μπακλαβαδοποίηση'', όταν περιορίζεται στα γλυκά ταψιού, αποτελεί ένα ''σοφό'' μέτρο διαχείρισης μιας ''θάλασσας'' θερμίδων και σακχάρων. Όταν όμως εφαρμόζεται στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στο μόνο που στοχεύουν οι έχοντες το μαχαίρι του τεμαχισμού, είναι να κρύψουν το όλον πίσω από το μερικό, να τεμαχίσουν το ''καρβέλι της ύφεσης'' σε ψιλές- ψιλές φέτες και κάθε φορά να δίνουν μόνο μια τέτοια φετούλα στους πολίτες.
Εντελώς πρόσφατα γίναμε μάρτυρες μιας ακόμη πιο προωθημένης απόπειρας σερβιρίσματος ενός συγκεκριμένου κομματιού ''μπακλαβά'' από το μεγάλο ταψί της ύφεσης. Γέλαγαν μέχρι τα αυτιά οι κυβερνητικοί ''ενημερωτές'', όταν μας ''μπουμπούνιζαν'' την είδηση ότι οι απασχολούμενοι το Δεκέμβριο αυξήθηκαν κατά 40.000 άτομα σε σχέση με το Νοέμβριο. Κάποιοι επιχείρησαν- με δειλό τρόπο, είναι αλήθεια- να παρουσιάσουν το γεγονός ως ''ένδειξη ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει στο πρόβλημα της ανεργίας''.
Εμείς, απλά θα τους λέγαμε ότι τι πιο φυσικό από το να επιστρατευτούν από ορισμένες επιχειρήσεις κάποιοι επί προθεσμία- και υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης (σε βαθμό ''χαρτζιλικιού'')- απασχολούμενοι για τις ανάγκες των ημερών των γιορτών. Ή ακόμη και τα μέλη των οικογενειών τους. Ας μην ξεχνάμε ότι ''απασχολούμενοι'' θεωρούνται για τη Στατιστική Υπηρεσία όσοι έχουν εργαστεί έστω και μία ώρα την εβδομάδα που πραγματοποιήθηκε η σχετική έρευνα.
Και, βεβαίως- βεβαίως, θα τους υπενθυμίζαμε ότι τον ίδιο Δεκέμβριο οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 4.584 άτομα σε σχέση με το Νοέμβριο, ενώ σε σχέση με ένα χρόνο πριν ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 263.596 άτομα και ο αριθμός των οικονομικά ενεργών μειώθηκε κατά 208.953 άτομα.
Οι- συγκρατημένες- θριαμβολογίες για την αύξηση της απασχόλησης το Δεκέμβριο, μοιάζουν σαν να αποπειράται κάποιος να σκίσει τα σκοτάδια μιας σκοτεινής χειμωνιάτικης νύχτας με το φως μιας πυγολαμπίδας, της γνωστής σε όλους κωλοφωτιάς.
Το παζλ της ''μπακλαβαδοποίσης'' σε ταψί 42 δισ ευρώ.
Ας επιστρέψουμε όμως στην ''μπακλαβαδοποίηση'' των επιπτώσεων της ύφεσης. Τα στοιχεία που δημοσιοποιεί η ΕΛ.ΣΤΑΤ. είναι μηνιαία ή τριμηνιαία, ενώ η σύγκριση γίνεται με τον προηγούμενο μήνα ή τρίμηνο, καθώς και με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου χρόνου. Οι ''ενημερωτές'' περιορίζονται συνήθως στην αναμετάδοση αυτών των στοιχείων, και πολύ σπάνια επιχειρεί κάποιος να ενημερώσει για αυτό που αποκαλούμε ''σωρευτικές επιπτώσεις'' για συγκεκριμένο- μεγαλύτερο του έτους- χρονικό διάστημα, και εν προκειμένω από την αρχή της κρίσης.
Ακούσαμε, για παράδειγμα, ότι το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε το δ' τρίμηνο του 2012 κατά 5,7%. Πολύ λιγότερο ακούστηκε ότι στο σύνολο του 2012 η ύφεση ''κάθισε'' στο -6,4%. Και σχεδόν καθόλου ότι ξεπέρασε την πρόβλεψη για -6,1%.
Επανενώνοντας τα κομμάτια του ''μπακλαβά'' και φτάνοντας μέχρι την αρχή της κρίσης, η εικόνα του ταψιού της κρίσης που σχηματίζεται μπρος στα μάτια μας είναι κάτι παραπάνω από εφιαλτική. Έχουμε και λέμε, λοιπόν, αφού επισημάνουμε ότι όλα τα στοιχεία που αναφέρουμε τα αντλούμε από τις ανακοινώσεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ. :
-Το 2008, όταν η πολιτική ηγεσία του τόπου μας έλεγε ότι ''η κρίση δεν αγγίζει την Ελλάδα'', το ΑΕΠ της χώρας είχε διαμορφωθεί σε 210,44 δις ευρώ, σε σταθερές τιμές του 2005.
-Το 2012, περιορίστηκε σε 168,5 δις ευρώ.
Δηλαδή, μέσα σε μια τετραετία ''χάθηκαν'' 42 δις ευρώ εθνικού πλούτου, ποσό που αντιστοιχεί σε απώλειες της τάξης του 20%, κάτι που δεν έχει προηγούμενο στη μεταπολεμική παγκόσμια ιστορία.
Και μια σημαντική παρατήρηση, ενδεικτική των καταστροφικών επιπτώσεων του μνημονίου. Από το σύνολο των 42 δις τα 25,2 δις, δηλαδή πάνω από το 60% του συνόλου, ''χάθηκαν'' την μετά μνημόνιο διετία 2011-2012.
Εφαρμόζοντας την ίδια μέθοδο των σωρευτικών επιπτώσεων και στο μέγα πρόβλημα της ανεργίας, σχηματίζεται η εξής εικόνα:
-Ο αριθμός των ανέργων από 422.868 άτομα το Δεκέμβριο του 2008, εκτοξεύτηκε σε 1.321.236 άτομα το Δεκέμβριο του 2012.
Δηλαδή, την τελευταία τετραετία οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 898.368 άτομα, ή ποσοστό 212%. Το ''μερίδιο'' την μνημονιακής διετίας 2011-2012 ανέρχεται σε 597.167 ανέργους, δηλαδή το 67% του συνόλου.
''Λογαριασμοί νοικοκυριών και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν τα νοικοκυριά'', είναι ο- μάλλον ακατανόητος για τους πολλούς- τίτλος μιας ενότητας πολύ σημαντικών στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Με απλά λόγια, τα στοιχεία αυτά αφορούν την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Ιδού και σε αυτό το πεδίο οι σωρευτικές επιπτώσεις της ύφεσης (τα στοιχεία στην περίπτωση αυτή αφορούν το εννιάμηνο Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου, καθώς δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμη τα στοιχεία του δ' τριμήνου για να έχουμε μια συνολική εικόνα του 2012).
-Το διάστημα 2008-2012 (η συνένωση του ''μπακλαβά'' των τριμήνων έγινε από εμάς), το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 25,2 ευρώ. Η μείωση αντιστοιχεί στο 20,6% του διαθέσιμου εισοδήματος του εννιαμήνου του 2008.
-Το ίδιο διάστημα τα εισοδήματα εξαρτημένης εργασίας μειώθηκαν κατά 13,75 δις ευρώ (-22,8%), οι κοινωνικές παροχές κατά 4,16 δις ευρώ (-8,7%) και η τελική καταναλωτική δαπάνη κατά 15,84 δις ευρώ (-12,9%).
-Οι φόροι, παρά την κάθετη πτώση των εισοδημάτων, όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά και κατέγραψαν αύξηση 120 εκατομμυρίων ευρώ (1,4%).
Σε ό,τι αφορά τους φόρους, πιο ενδεικτική του πρεσαρίσματος που υφίστανται οι πολίτες, είναι η σύγκριση του 2012 σε σχέση με το 2011. Το 2012, λοιπόν, οι φόροι αυξήθηκαν κατά 1,38 δις ευρώ ή σε ποσοστό 18,5%. Από την άλλη πλευρά, τον τελευταίο χρόνο μειώθηκαν τα εισοδήματα από εξαρτημένη εργασία κατά 6,44 δις ευρώ (-12,2%), οι κοινωνικές παροχές κατά 3,05 δις ευρώ (-6,5%) και τα διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών κατά 10,32 δις ευρώ (-9,6%).
Να περάσουμε τώρα στη ''βαριά βιομηχανία'' του ελληνικής οικονομίας, τον τουρισμό;. Το 2012 οι δείκτης κύκλου εργασιών του κλάδου (κατάλυμα, εστίαση) μειώθηκε κατά 17,2% σε σχέση με το 2011. Σωρευτικά, σε σχέση με το 2008, οι απώλειες φθάνουν το 36%, ενώ σε σταθερές τιμές ο τζίρος του 2012 αντιστοιχεί μόλις το 72,9% του τζίρου που είχε πραγματοποιήσει ο κλάδος το 2005.
Στον τομέα των χερσαίων μεταφορών οι επιπτώσεις της κρίσης είναι ακόμη βαρύτερες. Το 2012 σε σχέση με το 2008 ο κύκλος εργασιών του κλάδου κατέγραψε πτώση της τάξης του 46,7% . Στον κλάδο logistics το ποσοστό πτώσης την ίδια περίοδο φθάνει το 46,9% , ενώ στα ταξιδιωτικά πρακτορεία και στα γραφεία οργανωμένων ταξιδιών το αντίστοιχο ποσοστό είναι 67,8%!
Η κοινωνική εξαθλίωση καθρεφτίζεται στο λιανικό εμπόριο.
Αφήσαμε τελευταίο το λιανικό εμπόριο, γιατί είναι ο κλάδος όπου αποτυπώνονται με τον πιο δραματικό- για τα νοικοκυριά- τρόπο οι επιπτώσεις της καθίζησης των εισοδημάτων και της αδιέξοδης πολιτικής των χαρατσιών, των ''τελών αλληλεγγύης'' (προς ποιον;)της ανεργίας, της απλήρωτης εργασίας και της υποαπασχόλησης.
Ο καταναλωτής μπορεί να ''ξεχάσει'' τις βραδινές εξόδους της οικογένειας, μπορεί να διαγράφει από το λεξιλόγιό του τη λέξη ''τουρισμός'', μπορεί ''να κόψει' 'τις μετακινήσεις του, αλλά οι καθημερινές δαπάνες για τη σίτιση και τις ανάγκες του νοικοκυριού δεν γίνεται να μηδενιστούν. Και όταν μηδενίζονται- λόγω μηδενικών εισοδημάτων- τότε μιλάμε πλέον για ''απόλυτη φτώχεια'' και κοινωνική εξαθλίωση.
''Σωρεύοντας'' και την περίπτωση αυτή τις επιπτώσεις της μνημονιακής ύφεσης, διαπιστώνουμε αμέσως ότι την τελευταία τετραετία πάνω από το 1/3 των λιανικών πωλήσεων χάθηκαν στα απύθμενο πηγάδι, μέσα στο οποίο συντελείται η ''σωτηρία'' της χώρας.
Το 2012, σε σύγκριση με το 2008, ο όγκος λιανικών πωλήσεων (στο λιανικό εμπόριο κάτι αντίστοιχο με τον όρο ''σταθερές τιμές'') μειώθηκε κατά 34,5%, με το ρεκόρ ''κατρακύλα' να τον κατέχει ο υπερ-ελαστικός κλάδος των καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων (-53,8%) και τα καταστήματα επίπλων, ηλεκτρικών ειδών και οικιακού εξοπλισμού να ακολουθούν σε μικρή απόσταση (-47,8%).
Ενδεικτικό της ''στενότητας'' των νοικοκυριών και του ''πρεσαρίσματος'' που δέχονται οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις, είναι το γεγονός ότι στον πλέον ανελαστικό κλάδο των σούπερ μάρκετ (τρόφιμα και προϊόντα νοικοκυριού άμεσης κατανάλωσης) οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 21,3%, δηλαδή οι περικοπές υπερέβησαν το 1/5. Στην πιο ''ελαστική'' αγορά της ένδυσης και υπόδησης, η πτώση είναι διπλάσια και φθάνει το 42,2%.
Και ακόμη παραπέρα:
-Το 2012 ο όγκος των λιανικών πωλήσεων αντιστοιχούσε μόλις στο 73,9% του αντίστοιχου μεγέθους του 2005, δηλαδή η συρρίκνωση ξεπερνά το ¼ των προ οκταετίας πωλήσεων.
Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι το 2000 ο αντίστοιχος δείκτης ήταν 80,3%, δηλαδή περίπου 6,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερος από το 2012.
Με απλά λόγια, οι λιανικές πωλήσεις έχουν υποχωρήσει πλέον σε επίπεδα ανάλογα του προηγούμενου αιώνα, της δεκαετίας του '90. Όπως και η απασχόληση στο εμπόριο, άλλωστε, που είναι χαμηλότερη από ότι το 1998.